«…مرحوم آیت‌ا… اکبر هاشمی رفسنجانی یکی از چهره‌های تأثیرگذار در روند انقلاب ایران و همچنین دوران پس از آن بوده است. آشنایی و دوستی او با امام خمینی(ره) بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران از اواخر دهه سی شمسی آغاز شد؛ ولی فعالیت سیاسی خود را از سال 1340 آغاز کرد. در دوران قبل از انقلاب، بسیار به آیت‌ا… خمینی نزدیک بود. پیش از انقلاب، با تبعید امام خمینی(ره)، رفسنجانی در ایران ماند و مخالفت‌هایش با رژیم شاه افزایش یافت. این مخالفت‌ها سرانجام به دستگیری و زندانی شدن وی منجر شد. هاشمی رفسنجانی از سال 1337 تا سال 1357 هفت‌بار و مجموعاً 4سال و 5ماه به جرم فعالیت مخفیانه علیه حکومت پهلوی به زندان افتاد. امام خمینی(ره) در دوران تبعید، نقش مدیریت مالی مبارزات انقلاب و نیز ارتباط با سایر گروه‌های انقلابی را برعهده هاشمی گذاشته بودند. پس از پیروزی انقلاب به عنوان یکی از اعضای شورای انقلاب اسلامی انتخاب شد و از بدو تشکیل این شورا، یکی از قدرتمندترین چهره‌های آن بود. همچنین مدتی معاونت و سپس سرپرستی وزارت کشور را بر عهده گرفت. بعد از ترور آیت‌ا… هاشمی به دست گروهک فرقان امام‌خمینی(ره) با صدور پیامی می‌نویسند: جناب حجت‌الاسلام مجاهد متعهد آقای هاشمی عزیز… مردان تاریخ تا آخر زنده هستند بدخواهان باید بدانند هاشمی زنده است چون نهضت زنده است… مرحوم رفسنجانی از 25مرداد 1368 تا 12مرداد 1376 چهارمین رئیس‌جمهور ایران و پیش از آن، وی اولین رئیس مجلس شورای اسلامی از سال 1359 تا 1368 بود. در طول جنگ ایران و عراق به عنوان نماینده رهبر در شورای عالی دفاع، فرماندهی نیروهای مسلح و از سال 1368 تا زمان مرگ، ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام را برعهده داشت. هاشمی رفسنجانی در همه ادوار مجلس خبرگان رهبری نماینده مردم استان تهران و از 1386 تا 1390، در سمت دومین رئیس این مجلس خدمت کرد. رفسنجانی رئیس هیئت مؤسس و هیئت امنای دانشگاه آزاد اسلامی بود و در سال 1384 در انتخابات ریاست جمهوری شرکت کرد که در دور دوم از محمود احمدی‌نژاد شکست خورد و در سال 1392، برای چهارمین‌بار در انتخابات ریاست جمهوری نامزد شد که صلاحیت وی از سوی شورای نگهبان احراز نشد. در 30 آذر 1394، اکبر هاشمی رفسنجانی نیز در انتخابات خبرگان ثبت‌نام نمود و با کسب بیش از 2.300.000 رای در استان تهران، بالاترین میزان رای یک نامزد انتخابات خبرگان را در تمام ادوار این مجلس کسب نمود. در این دوره مرحوم آیت‌ا… محمد یزدی، رئیس مجلس خبرگان و مرحوم آیت‌ا… محمدتقی مصباح یزدی رای لازم را برای حضور در خبرگان به دست نیاوردند و 15نفر از کاندیداهای مورد تأیید هاشمی در تهران حائز اکثریت آراء شدند و آیت‌ا… احمد جنتی دبیر شورای نگهبان نفر شانزدهم شد.»(1)

حجت‌الاسلام حیدر مصلحی وزیر اطلاعات دولت دهم اخیراً درباره ردصلاحیت و به عبارتی عدم احراز صلاحیت هاشمی رفسنجانی گفت: «…در انتخابات سال 1392 با حضور در شورای نگهبان دلایلش را برای لزوم ردصلاحیت هاشمی رفسنجانی ارائه کرده و اعضای شورای نگهبان هم در برابر این استدلال پاسخی نداشته‌اند. حجت‌الاسلام حیدر مصلحی روایت آیت‌ا… هاشمی رفسنجانی درخصوص ردصلاحیت خود را تأیید کرد و اظهار داشت: بر اساس گزارش‌های ما از کف خیابان در سال92 آقای رفسنجانی پیروز انتخابات می‌بود. یک عزیزی گفت مگر بچه حزب‌اللهی‌ها می‌گذارند این اتفاق بیفتد. وی افزود: جمع‌بندی من این بود باتوجه به شرایط نظام مصلحت ایشان ردصلاحیت بشوند و دلایل آن را هم نوشتم. فقها و حقوقدانان شورای نگهبان هرچقدر در ذهنشان گشتند که یک «ان‌قلت» در مجموعه من بیاورند نتوانستند. وزیر پیشین اطلاعات بیان کرد: یکی از حقوق‌دانان شورای نگهبان سوالی مطرح کرد که مگر ایشان چه گفته‌اند که ردصلاحیت شوند، گفتم من با شخص کاری ندارم، من می‌گویم حفظ نظام این هزینه و این فایده را دارد. آیت‌ا… هاشمی در مصاحبه‌ای با «انتخاب» در پنجم مهر 1394 گفته بود: مصلحی در جلسه آن‌ها گفته که ما صبح و ظهر و شب به طور مرتب آرای آقای هاشمی را رصد می‌کنیم که ساعت به ساعت بالا می‌رود و الان به هفتاد درصد رسیده است و در این چند روز تا انتخابات اگر همین‌طور بالا برود، ایشان از 90درصد بالاتر می‌رود و ما مصلحت نمی‌دانیم. چون اگر ایشان بیاید، همه‌ی رشته‌های دوره‌های ما را پنبه می‌کند.»(2)

عده‌ای از آگاهان و بعضی از اعضای شورای نگهبان در این زمینه اظهارات گوناگون و گاه متناقضی نموده که نظر خوانندگان آیینه یزد را به مواردی از آن جلب می‌نماید.

سیامک ره‌پیک قائم مقام دبیر شورای نگهبان به ارائه توضیحاتی درخصوص سخنان اخیر حیدر مصلحی وزیر پیشین اطلاعات درباره نحوه ردصلاحیت اکبر هاشمی رفسنجانی در انتخابات ریاست جمهوری سال 1392 درباره سخنان وزیر سابق اطلاعات و عدم احراز صلاحیت آیت‌ا… هاشمی می‌گوید: «…حضور مقامات اعم از روسای قوا و وزرا و سایر مسئولان در شورای نگهبان رویه‌ای معمول بوده و هست. این حضور در مورد مصوبات مجلس و سایر امور ممکن است به درخواست مقام مربوطه و یا در صورت نیاز به ارائه توضیحات با دعوت شورای نگهبان صورت پذیرد و امری طبیعی است و اختصاص به موضوع خاص و ویژه ندارد. وی افزود: در اینگونه موارد افراد پس از ارائه توضیحات و پاسخ به سؤالات احتمالی جلسه را ترک و اعضای شورا تصمیم‌گیری می‌کنند. در موضوع مورد بحث نیز در حضور مدعو بحث یا تصمیم‌گیری صورت نپذیرفته است و اطلاع از بحث‌های شورا و نتایج آن برای غیر اعضای شورا میسر نیست…»(3)

آیت‌ا… اعرافی… عضو فقهای شورای نگهبان درباره اظهارات حیدر مصلحی ناظر بر ردصلاحیت آیت‌ا… هاشمی‌رفسنجانی در سال92 از سوی شورای نگهبان با بیان اینکه مباحث اخیر مربوط به شورای نگهبان درحال بررسی است، گفت: «…شورا درحال بررسی مساله است و سخنگو در روزهای آینده اعلام خواهد کرد. از سوی دیگر آیت‌ا… سیدمحمدرضا مدرسی‌یزدی درباره اظهارات مصلحی درخصوص احراز نشدن صلاحیت هاشمی‌ رفسنجانی در انتخابات سال92 تاکید کرد: صحبت‌های آقای مصلحی در این شرایط خاص آن هم با این روش، بسیار تعجب‌برانگیز بود، هرچند ممکن است بالاخره مطالب جزئی از آن جلسه به‌دلیل گذشت سال‌ها از ذهن رفته باشد!!… بهترین توجیه من این است که گوینده این کلمات در شرایط خاصی قرار داشته یا آنکه آنچه را دوست می‌داشته واقعیت داشته باشد، آن را تصویر کرده است. شورای نگهبان با نهاد‌هایی که به صورت مکتوب در ارتباط است بر سر «ان‌قلت» و «قلت» بحث نمی‌کند. آیت‌ا… مدرسی‌یزدی در ادامه سخنانش گفت: این روشی که آقای مصلحی مبنی بر روش هزینه و فایده بیان کرده کاملا با روش تصمیم‌گیری در شورای نگهبان بیگانه است…»(4)

محمد هاشمی رفسنجانی درباره روایت حیدر مصلحی، وزیر اطلاعات دولت احمدی‌نژاد از ردصلاحیت مرحوم هاشمی در سال92 و تکذیب آن توسط عباسعلی کدخدایی سخنگوی شورای نگهبان گفت: «آقای کدخدایی در این سال‌ها چند باری درباره این موضوع حرف زده‌اند و در سخنان ایشان تناقض‌هایی هم بود. الان دیدم خیلی‌ها گفتند اگر آقای مصلحی روایتش کذب است و آقای کدخدایی و شورای نگهبان از کذب بودن آن اینقدر اطمینان دارند، ایشان را برای انتخابات خبرگان رهبری ردصلاحیت کنند. به نظرم این خواسته منطقی و به جایی است که مشخص می‌کند حق با چه کسی است و کدام طرف حقیقت را پنهان می‌کند. وی در پاسخ به این سوال که براساس اطلاعات شخصی خودش و آنچه که در جریان است چقدر روایت حیدر مصلحی را صحیح می‌داند، گفت: بر اساس اطلاعات ما آنچه آقای مصلحی گفته حقیقت دارد. همان سال92 و در روزهای حدفاصل ردصلاحیت آقای هاشمی تا برگزاری انتخابات، سه نفر از اعضای شورای نگهبان که بهتر است اشاره‌ای به‌نام آنها نکنم خدمت ایشان آمدند و درست همین داستان را از جلسه شورا گفتند که ماجرا اینطوری شده و آقای مصلحی چنین کاری کرده است…»(5)

نجات‌ا… ابراهیمیان عضو سابق حقوقدان شورای نگهبان در پاسخ به این سؤال که اگر ردصلاحیت هاشمی رفسنجانی واقعیت داشته باشد به کدام نهاد باید شکایت کرد؟ پاسخ می‌دهد: «…من دعای فرج می‌خوانم بقیه افراد را نمی‌دانم. و اسحاق جهانگیری در این باره اعلام می‌نماید: شورای نگهبان به جای هرگونه پاسخگویی غیرموثر، فیلم و صوت کامل آن جلسه مهم را منتشر کند.»(6)

عباسعلی کدخدایی سخنگوی سابق شورای نگهبان با صراحت گفته‌های حیدر مصلحی را رد می‌کند و می‌گوید: «…ساده‌انگارانه است که فرض کنیم مقامی به شورای نگهبان می‌آید و می‌گوید ایشان (مرحوم هاشمی رفسنجانی) رأی می‌آورد و شورای نگهبان هم او را ردصلاحیت کند، در این صورت اصلاً شورای نگهبان نداریم… و در پاسخ پرسشی از جمله می‌گوید: تنها کاری که انجام دادیم این بود که برای حفظ حرمت مرحوم هاشمی و برخی افراد دیگر، از دو نفر بزرگان (آقایان لاریجانی و روحانی) دعوت کردیم که از ایشان بخواهند اگر مایل هستند انصراف دهند، این کار را انجام دهند و ما نتیجه را اعلام نکنیم. که ایشان انصراف ندادند…»(7)

نکته مهم این است که آیا علی لاریجانی در سمت رئیس قوه مقننه و فردی که به مراتب بهتر و بیشتر از دیگران نسبت به منش و شخصیت و سابقه هاشمی رفسنجانی و خدمات و تلاش‌های ارزنده آن مرحوم طی سالیان متمادی آشنایی کامل داشته چرا همراه با دکتر حسن روحانی صرفاً حاضر شده در برابر تضییع حقوق دیگران نقش فرستاده و پیغام‌آور داشته باشد و چرا در برابر این مسأله مهم ساکت مانده و دفاع ننموده‌اند؟ علی لاریجانی در مورد عدم احراز صلاحیتش تاکنون بارها اعتراض نموده، با صراحت و کنایه و اشاره مکرر درخواست پاسخگویی از اعضای شورای نگهبان داشته اما هیچ‌یک از اعضای شورا در این مورد جوابی نداده‌اند و این پندی است عبرت‌آموز که در تاریخ انقلاب باقی و ماندگار خواهد شد که علی لاریجانی خود گرفتار آن چیزی شده که در گذشته به راحتی از آن گذشته و بنابه وظیفه شرعی و قانونی از حق هاشمی رفسنجانی و دیگرانی که معتقدند در این زمینه حقی از آنان تضییع گردیده دفاع ننموده است. این حوادث و بسیاری از رخدادهای شبیه به این در تاریخ انقلاب اسلامی باعث شده است تا بعضی از شخصیت‌ها و آدم‌های معروف در انقلاب خود را به امواج و طوفان‌های حوادث بسپارند و تسلیم دگرگونی‌ها شوند در صورتی که اگر کار به نخبگان و کارآزمودگان سپرده می‌شد قطعاً در برابر این ناهنجاری‌ها می‌ایستادند و از موضع حق دفاع می‌کردند و اراده مردم را که امثال مصلحی در تلاش برای حذف آن بوده بر سرنوشت کشور حاکم می‌کردند تا مملکت روزگاری بهتر از این را تجربه می‌کرد.

حسن ختام مقاله به درج فرازی از دعای سی و هشتم صحیفه سجادیه به نقل از چهارمین پیشوای شیعیان جهان حضرت علی‌بن‌الحسین زین‌العابدین(ع) اختصاص می‌یابد که فرمود: «بار خدایا به پیشگاهت عذر خواهم در حق ستمدیده‌ای که در حضور من بر او ستم رفته و من یاریش ننمودم.»

رضا سلطان زاده – مدیر مسئول

پی‌نوشتها:
1- صحیفه امام خمینی(ره)، جلد7، صفحه 495 و تلخیص از ویکی‌پدیا و دیگر سایت‌ها
2- انتخاب، 24/3/1400
3- آرمان ملی، 26/3/1400
4- روزنامه دنیای اقتصاد، 9/5/1400
5- خبرآنلاین، 24/3/1400
6- انتخاب، 24/3/1400
7- جماران، 24/3/1400

• نویسنده : رضا سلطان زاده
• منبع خبر : خبرگزاری فردا